Deze zomer op vakantie geweest naar de Bourgogne? Dat was dan de laatste keer. Vanaf 2016 wordt namelijk in heel Frankrijk een regionale herindeling doorgevoerd. Uw nieuwe vakantiebestemming heet vanaf dat moment: Bourgogne Franche-Comté. De huidige 22 regio’s worden samengevoegd tot 13 regio’s om zo een efficiëntere overheid te vormen, die meer decentraal is georganiseerd. Bovenal is het ook een bezuinigingsmaatregel op het aantal politieke functionarissen en ambtenaren. De bevoegdheden van de volksvertegenwoordiging, de regionale raad, zijn licht toegenomen. De regio’s zijn al bevoegd op ondermeer ruimtelijke ordening, economische ontwikkeling, milieu, spoorvervoer en scholing. Om beter invulling te geven aan de economische ontwikkeling, mag de regio dan ook bijvoorbeeld financiële steun aan bedrijven verlenen.
De herindeling speelt al decennialang en had de gebruikelijke voeten in aarde. In 2009 verdween onder president Sarkozy een advies in de la om het aantal naar 15 regio’s terug te brengen. Dat is niet zozeer omdat Fransen erg gehecht zijn aan de regio waar ze wonen. Zij ontlenen minder hun identiteit aan de regio’s, uitgezonderd de Bretonnen en de Corsicanen, maar die beide regio’s blijven dan ook in de meeste plannen wijselijk onveranderd. De overige Fransen hebben doorgaans een sterkere band met één van de 95 departementen.
De vraag was meer: wie moet er met wie ? Tot op het laatste moment was president Hollande daar zelf ook niet uit: worden het elf, twaalf of veertien regio’s? Boze lokale partijbaronnen probeerden hun eigen regio en daarmee hun eigen baan veilig te stellen. Naast de aanzienlijke afname van het aantal politieke functies, ging het er ook om of arme en rijke regio’s samengaan, zoals de twee relatieve arme regio’s Nord-Pas-de-Calais en Picardie, die uiteindelijk wel zijn samengevoegd. Het parlementaire debat verliep rumoerig, waarbij ook afgevaardigden uit de Alsace (tot 1918 overigens geregeld in Duitse handen) een eigen regio wilden behouden. De senaat behandelde tevergeefs een amendement daartoe. De twee aparte regio’s Languedoc-Roussillion en Midi-Pyrénées werden evenmin door een amendement gered en zijn ook tot elkaar veroordeeld.
De samenvoegingen leiden tot welluidende namen van de nieuwe regio‘s, zoals Aquitaine-Limousin-Poitou-Charentes. Dat zorgt voor de nodige hilariteit over allerlei praktische zaken, zoals de afkortingen waarmee een regio wordt aangeduid: en wat te denken van Miss France, die altijd verkozen wordt uit regionale kandidaten? Miss Alsace-Champagne-Ardenne-Lorraine heeft een sjerp van behoorlijke omvang nodig voor de hele naam van haar regio.
Hoe dan ook, de dertien regio’s zijn een feit en 6 december jl. vond de eerste verkiezingsronde plaats, op 13 december volgt de tweede ronde. Het inmiddels bekende doembeeld beheerst wederom deze verkiezingen: de opkomst van het Front National. Veel Franse kiezers laten zich in hun stemkeuze leiden door de hoge werkloosheid in Frankrijk, die Hollande hooguit heeft weten te stabiliseren, maar zeker niet -zoals beloofd- naar beneden heeft gebracht. Sinds het aantreden van president Hollande ondergaat zijn PS het vierde electorale pak slaag. De herwonnen populariteit van de Franse president en eerste minister Valls na hun optreden de 13e november doet daar weinig aan af. De terroristische aanslagen spelen een bescheiden rol in de afweging. Opvallend is dat er één grote stad is waar Front National een lage score van onder de 10% behaalt, terwijl zich daar het bloedbad afspeelde: Parijs. Overigens wonen de meeste Front National stemmers veelal op het platteland.
Politici en pers noemen de grote overwinning van Front National op 6 december steeds een schok, maar niemand kan toch nauwelijks nog geshockeerd zijn. Sinds Marine Le Pen het leiderschap van het Front National op zich nam in 2010, is de partij een steeds beter geoliede partijmachine geworden en met een gestage opmars bezig. De partij is ook salonfähiger geworden, vooral sinds vader Le Pen uit de partij is gezet. Hoe verontwaardigder de gevestigde orde reageert op het Front National, hoe groter de aanmoediging lijkt om juist deze partij te omarmen. In de aanloop van 6 december kwamen de kranten La Voix du Nord en Le Monde in het verweer. De laatste krant betoogde dat Front National, nog afgezien van hun opvattingen over immigranten, desastreus is voor Frankrijk vanwege de protectionistische economie die het voorstaat. De terugkeer naar de Franse franc zal een grote weerslag hebben op de export en de buitenlandse investeringen, waar ook een groot land als Frankrijk het van moet hebben.
In zes regio’s is het Front National afgelopen zondag de grootste geworden en kan zij op het pluche terecht komen. Alles hangt af van de tweede ronde op 13 december. Enkele linkse tegenstanders zijn een verbond aangegaan, waardoor een meerderheid voorkomen kan worden. Front Nationaal krijgt dan een groot links blok als tegenstander tegenover zich. Een dergelijk front républicain is vergelijkbaar met het cordon sanitaire in België tegen het Vlaams Blok, maar raakt steeds minder in zwang. Oud-president Sarkozy, nu leider van de rechtse partij Les Républicains, vindt het niet democratisch het Front National zo een voet dwars te zetten. Hij roept dan ook niet zijn kiezers op om links te stemmen indien zijn partij niet de tweede ronde heeft gehaald. Eerste minister Valls heeft kiezers gevraagd niet op Front National te stemmen. Bijna alle politici roepen daarnaast de thuisblijvers – ongeveer de helft van alle kiezers- van afgelopen zondag op om in de tweede ronde wél te stemmen en zo het verschil te maken.
De kans blijft toch aanzienlijk dat in minstens drie regio’s het Front National bestuursverantwoordelijkheid krijgt. Het Front kan zonder een andere partij het dagelijks regionale bestuur vormen; drie Front National kopstukken worden dan voorzitter van dit dagelijks bestuur. Het gaat in ieder geval om Marine Le Pen in Nord-Pas-de-Calais-Picardie, waar de partijleidster 40% van de stemmen binnensleepte, in de regio Provence-Alpes-Cote-d’Azur waar haar 25-jarige nichtje Marion Marechal – Le Pen een zelfde percentage behaalde en in het ‘Grote Oosten’ (Alsace-Champagne-Ardenne-Lorraine), waar vice-voorzitter Phillipot verrassend genoeg 36% behaalde.
De oude wijsheid dat Fransen in de eerste verkiezingsronde met hun hart te stemmen en de tweede ronde met hun verstand, hield decennialang het Front National of andere extreme partijen van het pluche. Zondag 13 december zullen de eerste Front National leiders een grote bestuursverantwoordelijkheid krijgen en zich kunnen bewijzen, net als enkele van hun partijgenoten die al burgemeester zijn. Zo komt de protestpartij langzaamaan steeds meer aan het roer te staan. Indien zij dat de komende anderhalf jaar redelijk geruisloos volhouden, is het ultieme doembeeld voor de gevestigde partijen in bereik: het Front National in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen in 2017.
Het bericht Alle 13 goed? Front National op regionaal pluche verscheen eerst op Political Minds.